Het integreren van lichaam, brein en geest bij de behandeling van trauma

Prof. dr. Bessel van der Kolk

De afgelopen jaren is er veel nieuw inzicht verkregen in de sporen die traumatische ervaringen nalaten in het lichaam, het brein en de geest, en hun invloed op relaties. Dit heeft geleid tot fundamenteel nieuwe benaderingen voor de behandeling van trauma.

Tijdens het congres zal prof. dr. Bessel van der Kolk (VS) uiteenzetten hoe het lichaam, het brein en de geest op trauma reageren, waarbij hij vanuit neurowetenschappelijk onderzoek inzichtelijk zal maken welke psychische en biologische processen zich daarbij voltrekken, vaak met blijvende traumasporen tot gevolg. Hij zal beschrijven hoe traumatische ervaringen worden herinnerd en latere ervaringen worden verwerkt. Hierbij zal hij onder andere, wederom vanuit neurowetenschappelijk onderzoek, tonen hoe kinderen in de loop van hun ontwikkeling leren om hun arousalsystemen te reguleren, en hoe trauma, misbruik en verwaarlozing dit proces kunnen verstoren en de ontwikkeling van de hersenen, emotieregulatie en cognitie kunnen beïnvloeden.

Traumasporen worden opgeslagen in de subcorticale gebieden van de hersenen en zijn grotendeels afgescheiden van het verbale geheugen. Daarom dient in de behandeling van trauma het somatisch ervaren van traumagerelateerde gewaarwordingen en affecten een speerpunt te zijn. De fixatie op het trauma en de aangeleerde hulpeloosheid vereisen interventies die gericht zijn op het herstel van het vermogen om aanwezig te zijn in het hier en nu en op het herstel van actieve zeggenschap over het eigen leven.

Aan de hand van videomateriaal en ervaringsgerichte demonstraties zal prof. dr. Bessel van der Kolk ingaan op de rol van lichaamsgerichte therapieën bij het verwerken van een traumatisch verleden. Hij zal tonen hoe mindfulness, meditatie en yoga de hersenfuncties kunnen beïnvloeden, hoe neurofeedback wijzigingen kan aanbrengen in de aandachtssystemen van het centrale zenuwstelsel, en welke belangrijke bijdrage EMDR, aanraking en theater kunnen leveren bij het verwerken van trauma. Hij zal hierbij uitwerken hoe deze benaderingen tijdens verschillende fasen van de behandeling geïntegreerd kunnen worden.

Prof. dr. Bessel van der Kolk is de auteur van het boek Traumasporen – Het herstel van lichaam, brein en geest na overweldigende ervaringen.